Bà
Hoàng Thị Loan sinh năm 1868 mất 1901 THỌ 33 tuổi là con gái của cụ
Hoàng Xuân Đường, cụ Hoàng Xuân Đường có 2 cô con gái, Bà Hoàng Thị Loan
là con gái cả, bà được cha mình gả chồng vào năm 15 tuổi. Bà là một
hình mẫu cho hình ảnh người phụ nữ Việt Nam hiền hậu và hết lòng vì
chồng con. Sau khi chồng bà là ông Nguyễn Sinh Sắc đi thi ở Huế, vì túng
thiếu tiến bạc nên ngỏ ý mời bà lên kinh giúp ông học tập, bà đã gởi
con gái đầu lòng của mình lại Nghệ An và cùng chồng vào Huế. Ở đây bà đã
lao động dệt vải vất vả một tay nuôi sống cả gia đình. Năm 1900 sau khi
sinh người con thứ tư là Nguyễn Sinh Nhuận, cộng với sự vất vả khó nhọc
trước đó bà Hoàng Thị Loan sinh bệnh rồi qua đời vào ngày 10 tháng 2
năm 1901(22 tháng chạp). Năm 1922, hài cốt của bà được cô Nguyễn Thị
Thanh đưa về an táng tại vườn nhà mình ở Làng Sen, Kim Liên. Năm 1942,
cải táng tại núi núi Động Tranh thấp, thuộc dãy núi Đại Huệ. Ngày 16/5/1985, nhân dân và chính quyền địa phương huyện Nam Đàn khánh thành công trình khu lăng mộ dành cho bà.
Phần
mộ bà Hoàng Thị Loan có 269 bậc (con số 69 là năm Bác Hồ mất - 1969),
lối xuống bên phải phần mộ có 242 bậc (con số 42 là năm ông Khiêm đưa
hài cốt mẹ về đây - 1942). Trước phần mộ xuống sân bia có 33 bậc, ứng
với con số 33 là tuổi đời của bà.
